„Trasa Trumpa” ma na celu uspokojenie Armenii i Azerbejdżanu

Południowokaukaskie republiki Armenii i Azerbejdżanu planują otworzyć nowy rozdział w swoich stosunkach. Na zaproszenie prezydenta USA Donalda Trumpa, premier Armenii Nikol Paszynian i prezydent Azerbejdżanu Ilham Alijew podpisali stosowne porozumienie w Białym Domu w Waszyngtonie.

„Armenia i Azerbejdżan zobowiązują się do trwałego zaprzestania wszelkich walk, wznowienia handlu, podróży i stosunków dyplomatycznych oraz poszanowania wzajemnej suwerenności i integralności terytorialnej” – powiedział Trump. Dodał, że „nie ma wątpliwości”, że oba kraje utrzymają w przyszłości „świetne stosunki”.

USA nadal zawierają oddzielne umowy handlowe

Stany Zjednoczone podpisały również oddzielne porozumienia z obiema stronami w celu rozszerzenia współpracy w dziedzinie energetyki, handlu i technologii, powiedział prezydent USA. Zniesiono również ograniczenia dotyczące współpracy obronnej między Stanami Zjednoczonymi a Azerbejdżanem.

„Ważny kamień milowy – pokój na Kaukazie”

Szef armeńskiego rządu, który budzi kontrowersje w swoim kraju, mówił o „istotnym kamieniu milowym”, który powinien utorować drogę „ku lepszej historii niż ta, którą mieliśmy w przeszłości”. „Przełom” nie byłby możliwy bez Trumpa.

Prezydent Azerbejdżanu oświadczył: „Dziś budujemy pokój na Kaukazie”. Wyraził przekonanie, że oba kraje znajdą w sobie odwagę i odpowiedzialność, aby się pojednać.

Dwaj goście Białego Domu zasugerowali, aby Komitet Noblowski nominował Trumpa do Pokojowej Nagrody Nobla. „Kto, jeśli nie prezydent Trump, zasługuje na tę nagrodę?” – powiedział Alijew.

Korytarz tranzytowy przez Armenię

Szczegóły umowy nie zostały ujawnione. Rzeczniczka Białego Domu, Anna Kelly, ogłosiła przed spotkaniem, że zostanie podpisana „wspólna deklaracja” w sprawie korytarza tranzytowego między Azerbejdżanem a jego autonomiczną eksklawą Nachiczewan – od dawna postulowanego przez rząd w Baku. Korytarz, z wyłącznymi prawami dla Stanów Zjednoczonych, będzie nosił nazwę „Trasa Trumpa dla Międzynarodowego Pokoju i Dobrobytu”.

Nachiczewan jest otoczony przez Armenię, Iran i Turcję . Chociaż nowy szlak handlowy przebiega przez Armenię, suwerenność i integralność terytorialna kraju mają zostać zachowane. Przedstawiciele rządu USA oświadczyli, że strategiczny korytarz tranzytowy ułatwi eksport energii i innych surowców. Wstępne, konkretne negocjacje w sprawie „Trasy Trumpa” mają rozpocząć się w połowie przyszłego tygodnia.

Niemcy i Turcja z zadowoleniem przyjmują zobowiązania pokojowe

Niemiecki minister spraw zagranicznych Johann Wadephul powiedział, że oba kraje, z inicjatywy Trumpa, „parafowały porozumienie pokojowe, co jest nadzieją dla wielu ludzi w Armenii i Azerbejdżanie, którzy mają za sobą długą historię konfliktów, przesiedleń i cierpienia”.

Turcja, bliski sojusznik Azerbejdżanu, oświadczyła, że w momencie eskalacji międzynarodowych konfliktów i kryzysów krok ten jest niezwykle ważny dla promowania pokoju i stabilności w regionie.

Pochwały ze strony UE i Wielkiej Brytanii

Unia Europejska również pochwaliła porozumienie pokojowe. We wspólnym oświadczeniu przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen i przewodniczący Rady Europejskiej António Costa stwierdzili, że obecnie zadaniem jest „zapewnienie terminowego wdrożenia uzgodnionych środków w celu zapewnienia stałego i nieprzerwanego postępu w kierunku pełnej normalizacji”.

Brytyjski minister spraw zagranicznych David Lammy napisał w serwisie internetowym X, że rząd w Londynie jest gotowy „wspierać pokój na Kaukazie Południowym, pod warunkiem, że obie strony wywiążą się ze swoich zobowiązań”. Wyraźnie pochwalił „decydującą” rolę prezydenta USA Trumpa.

Region konfliktu w Górskim Karabachu

Dziesięciolecia wrogości zdominowały relacje między Armenią, w której dominuje chrześcijaństwo, a Azerbejdżanem, w którym dominuje muzułmanizm. Jednym z punktów spornych była enklawa Górskiego Karabachu w Azerbejdżanie, zamieszkana głównie przez etnicznych Ormian. W 2023 roku Azerbejdżan przejął kontrolę nad regionem konfliktu, przeprowadzając zakrojoną na szeroką skalę ofensywę militarną. Ponad 100 000 Ormian zostało zmuszonych do ucieczki z ojczyzny do macierzy.

se/pgr (dpa, afp, ap, rtr)